Endometrioza jest chorobą, która stanowi problem ogromnej liczby kobiet. Jest schorzeniem, które ma istotny wpływ na jakość ich życia oraz, co najistotniejsze, ich płodność. W przypadku wielu jednostek chorobowych, w tym endometriozy, sposób żywienia ma bardzo duże znaczenie i korzyści jako alternatywna metoda leczenia, która jest potwierdzona naukowo. Dieta połączona z suplementacją witamin oraz mikro- i makroelementów jest istotna jako element terapii uzupełniającej w leczeniu endometriozy.
Objawy endometriozy mają bardzo duży wpływ na fizyczne, emocjonalne i społeczne samopoczucie, jakość życia oraz status ekonomiczny pacjentek, które są nimi dotknięte w najbardziej produktywnych latach życia. Dlatego dieta jest bardzo ważna w leczeniu i profilaktyce endometriozy. Nieprawidłowo skomponowany jadłospis znacząco nasila objawy tej choroby i obniża jakość życia kobiet. Bardzo istotne jest, aby żywienie było oparte o poniższe witaminy, makro i mikroelementy.
Jakie witaminy oraz makro i mikroelementy należy włączyć do diety w endometriozie?
- Witamina C – stymulator systemu odpornościowego – promuje procesy zdrowienia i zwiększa odporność na choroby, wymiata wolne rodniki i nierodnikowe reaktywne formy tlenu.
- Witamina E bierze udział w ochronie przed mutagennym działaniem reaktywnych form tlenu. Wykazuje aktywność antyoksydacyjną poprzez zdolność do przerywania łańcuchowej peroksydacji lipidów. Duże dawki witamin C i E wykazują znaczącą redukcję dolegliwości bólowych i zmniejszenie stężeń markerów zapalenia.
- Witamina A wykazuje szerokie właściwości antyoksydacyjne, przerywa reakcję łańcuchową peroksydacji lipidów, wymiata rodniki nadtlenkowe i jest efektywnym wygaszaczem tlenu singletowego, odpowiada za integralność błon komórkowych oraz spełnia istotną funkcję w odbieraniu bodźców wzrokowych w siatkówce oka.
- Wapń – zawartość w organizmie zmniejsza się 10–14 dni przed pierwszym dniem miesiączki, a niedobory mogą być odpowiedzialne za bóle głowy, skurcze mięśni i bóle miednicy.
- Magnez – zmniejsza dolegliwości związane z endometriozą.
- Cynk – jego niedobory wpływają niekorzystnie na system immunologiczny i odporność na infekcje. U kobiet obserwuje się bóle głowy, drażliwość i stany depresyjne. Suplementacja tego pierwiastka pozwala na uspokojenie emocjonalne związane z miesiączką, eliminację uczucia irytacji towarzyszącego cyklowi miesięcznemu.
- Żelazo – endometrioza wiąże się z bardziej obfitymi miesiączkami i w konsekwencji większą utratą pierwiastka (kobiety tracą średnio ok. 30 mg żelaza w trakcie miesiączki). Suplementację należy podzielić pomiędzy dwa posiłki w celu lepszego wchłaniania pierwiastka oraz zwrócić uwagę na łączenie produktów w celu zmniejszenia ryzyka wchłaniania tego ważnego pierwiastka, przede wszystkim z produktami bogatymi w błonnik, szczawiany, fityniany i taniny.
- Selen – poprawia sprawność układu immunologicznego i spowalnia procesy starzenia.
- Potas – bierze udział w pracy mięśni, regulacji pracy serca, przewodnictwie nerwowym i zachowaniu równowagi płynowej. Deficyty potasu u kobiet z endometriozą są spowodowane napadami biegunek, którym towarzyszy uczucie wzdęcia, osłabienia i znużenia.
- Sód – jego zatrzymanie w organizmie jest konsekwencją rosnącego w krwi stężenia estrogenów. Dzienny limit spożycia sodu nie powinien przekraczać 5g (łyżeczka) i około pół łyżeczki w okresie okołomiesiączkowym. Aby obniżyć zatrzymywanie wody i obrzęki w okresie przed miesiączką, należy ograniczyć spożycie produktów bogatych w ten że pierwiastek.
- Fosfor – ważny składnik budulcowy kośćca. Żywność bogata w ten pierwiastek zawiera jednocześnie dużo tłuszczu i nasila objawy endometriozy.
Jak możemy zmniejszyć objawy endometriozy dzięki odpowiedniej diecie?
Aby zmniejszyć objawy endometriozy i ryzyko zachorowania, codzienną dietę należy wzbogacić w:
- kwasy omega-3: tłuste ryby morskie tłuste ryby morskie z zimnych wód: halibut, łosoś, śledź, dorsz, makrela, sardynki oraz owoce morza. Spożycie 100-200 g ryb morskich dostarcza 2 g tych kwasów.
- oleje roślinne – rzepakowy, lniany, z orzechów włoskich i sojowy,
- źródła witaminy C: brukselka, czerwona lub zielona papryka oraz jarmuż,
- źródła witaminy E: zarodki pszenne i ryżowe, pełne ziarno oraz orzechy, nasiona, nierafinowane oleje roślinne,
- źródła witaminy A: żółte, czerwone, pomarańczowe i ciemnozielone liście warzyw, marchew, słodkie ziemniaki (wilec ziemniaczany), jarmuż, szpinak, dynia i kapusta warzywna pastewna,
- źródła wapnia: mleko i jego przetwory, ości drobnych ryb (sardynki, szprotki), sezam, mak,
UWAGA! – produkty zawierające kwas szczawiowy (szpinak, kakao, rabarbar) oraz dieta wysokotłuszczowa zaburzają wchłanianie wapnia.
- źródła magnezu – nasiona soi, brukselka, zarodki pszenicy, orzeszki ziemne i zielone warzywa liściaste,
- źródła cynku – owoce morza, podroby, orzechy i pełnoziarniste płatki zbożowe,
- źródła żelaza – podroby, żółtko jaja, mięso, fasola jaś,
- źródła selenu – owoce morza, pełnoziarniste płatki zbożowe, orzechy brazylijskie oraz czosnek,
- źródła potasu – banany, brzoskwinie, pomarańcze, orzechy ziemne, ziemniaki oraz ciemnozielone warzywa liściaste.
Co w diecie może nasilać objawy endometriozy?
Objawy związane z występowaniem endometriozy nasilają się w przypadku stosowania diety obfitującej w produkty tj.:
- tłuszcze trans,
- wołowinę i inne rodzaje czerwonego mięsa,
- żółtko jaja, czerwone mięso, pełnotłuste mleko- źródła fosforu,
- produkty bogate w sód: marynowane, konserwowanych warzyw i zup, napojów gazowanych, wysoko przetworzone produkty mięsne: szynki, pasztety, mielonki, konserwy.
Gdzie znaleźć pomoc w ułożeniu odpowiedniej diety?
Już wkrótce w CM Angelius będzie przyjmować dietetyk – Anna Grzesik, autorka tekstu. Szczegóły już wkrótce:)
Bibliografia
[1] Koninckx PR, Brosens IA. Dietary fat consumption and endometriosis risk. Hum Reprod 2011; 26: 731-2.
[2] Missmer SA, Chavarro JE, Malspeis S, et al. A prospective study of dietary fat consumption and endometriosis risk. Hum Reprod 2010; 25: 1528-35.
[3] Parazzini F, Chiaffarino F, Surace M, et al. Selected food intake and risk of endometriosis. Hum Reprod 2004; 19: 1755-9.
[4] Santanam N, Song M, Rong R, et al. Atherosclerosis, oxidation and endometriosis. Free Radic Res 2002; 36: 1315-21.
[5] Gysin R, Azzi A, Visarius T. Gamma-tocopherol inhibits human cancer cell cycle progression and cell proliferation by down-regulation of cyclins. FASEB J 2002.
[6] Mier-Cabrera J, Aburto-Soto T, Burrola-Méndez S, et al. Women with endometriosis improved their peripheral antioxidant markers after the application of a high antioxidant diet. Reprod Biol Endocrinol 2009; 7: 54.
